Zawroty głowy
Zawroty głowy są jedną z najczęściej zgłaszanych dolegliwości. Definiuje się je jako zaburzenia percepcji położenia w przestrzeni, któremu towarzyszy uczucie niepokoju i dyskomfortu.
Rozróżniamy dwa typy dolegliwości:
· zawroty głowy układowe (vertigo), które polegają na złudzeniu ruchu otoczenia, własnego ciała lub samej głowy,
· zawroty nieukładowe, które obejmują mniej precyzyjne wrażenia niepewności postawy, braku równowagi, lęku przed upadkami, czyli złudzenie niestabilności.
Najczęstsze objawy związane z zawrotami głowy to:
· poczucie wirowania otoczenia,
· poczucie wirowania własnego ciała
· poczucie niestabilności
· nudności, wymioty
· ból głowy
· zaburzenia równowagi, problem z pionizacją
· lęk przed upadkiem
· zaburzenia słuchu, szum uszny
Jednostki chorobowe, w przebiegu których występują zawroty głowy to m.in:
· łagodne położeniowe zawroty głowy (BPPV)
· choroby naczyniowe mózgu (udar mózgu, przemijający napad niedokrwienny mózgu)
· zespół rotacyjnej niedrożności tętnicy kręgowej
· niedokrwienie błędnika
· krwotok do błędnika
· migrena przedsionkowa
· ostra jednostronna vestibulopatia (zapalenie błędnika, zapalenie nerwu przedsionkowego)
· choroba Ménière’a
Interdyscyplinarna
konsultacja zawrotów głowy
Zarówno proces
diagnostyczny jak i leczenie zawrotów głowy przebiega w ścisłej współpracy
lekarza specjalisty z wykwalifikowanym fizjoterapeutą. Mazowieckie Centrum Reumatologii i
Osteoporozy, jako jedna z nielicznych placówek, oferuje interdyscyplinarną
konsultację zawrotów głowy.
Interdyscyplinarna
konsultacja zawrotów głowy
skierowana jest do pacjentów odczuwających zawroty głowy o typie wirowania
otoczenia, zawroty głowy o typie niestabilności podłoża
i oszołomienia, zaburzenia równowagi, niepewność i poczucie niestabilności
postawy i chodu oraz lęk przed upadkiem, które mogą występować napadowo lub
przewlekle. Mnogość przyczyn wywołujących zawroty głowy wymaga
specjalistycznego spojrzenia, szczegółowego wywiadu dotyczącego przebiegu
dolegliwości i przebytych chorób oraz wykonania dodatkowych testów
diagnostycznych pozwalających na określenie rozpoznania choroby.
Interdyscyplinarną
konsultację zawrotów głowy
przeprowadza z pacjentem lekarz neurolog oraz wykwalifikowany fizjoterapeuta,
specjalizujący się w diagnozowaniu oraz leczeniu chorych z zawrotami głowy. W
trakcie jednej wizyty lekarz i fizjoterapeuta wspólnie określają najbardziej
prawdopodobną przyczynę zawrotów głowy i wspólnie planują dalsze postępowanie
terapeutyczne w zakresie farmakoterapii (rola lekarza) oraz w zakresie
niezbędnych manewrów terapeutycznych i ćwiczeń rehabilitacyjnych (rola
fizjoterapeuty), które należy wdrożyć.
Jest to wstępna
konsultacja, która służy zaplanowaniu dalszego leczenia, określenia wymaganych
badań diagnostycznych czy dalszych konsultacji lekarskich.
Terapia zawrotów głowy
Interdyscyplinarna konsultacja zawrotów głowy pozwala także ustalić ewentualny plan spotkań z fizjoterapeutą, na których pacjent pod nadzorem specjalisty wykonuje niezbędne ćwiczenia i uczy się jak wykonywać je w domu.
W przypadku zaburzeń otolitowych przebiegających z zawrotami głowy polegającymi na złudzeniu ruchu wirowego otoczenia, całego ciała lub głowy – łagodnych położeniowych zawrotów głowy (BPPV) dysponujemy możliwością oceny mechanizmu powstania dolegliwości oraz zlokalizowania zajętego kanału półkolistego. W tym celu wykonujemy manewry diagnostyczne polegające na ustawianiu głowy pacjenta w różnych płaszczyznach i oceniamy rodzaj wywołanego oczopląsu:
· manewr Dix-Hallpike’a
· side lying test (Semont)
· manewr diagnostyczny Paganiniego-McClure’a (supine roll test)
· test bow and lean
· test odchylenia głowy (sit to supine test)
· próba z odgięciem głowy
Następnie kwalifikujemy pacjenta do jednego z manewrów leczniczych (pozycyjnych), których zadaniem jest repozycja otolitów w kanałach półkolistych, co wiąże się z ustąpieniem zawrotów głowy:
· manewr Epley ’a
· manewr Semonta
· obrotowy manewr supinacyjny (barbecue roll, BBQ)
· manewr Gufoniego
· manewr Yakovino
Oferujemy terapię ruchową dla większości jednostek chorobowych, którym towarzyszą zawroty głowy.
Celem postępowania terapeutycznego jest, w pierwszej kolejności, wygaszenie zawrotów głowy i zmniejszenie wrażenia zaburzeń równowagi, a także poprawa tolerancji na ruch otoczenia, ostrości widzenia, koordynacji wzrokowo-ruchowej. Terapia ruchowa zapewnia stymulację czucia powierzchownego, głębokiego, korekcję zaburzeń postawy. W konsekwencji dochodzi do redukcji poczucia niestabilności i ograniczenie lęku przed upadkiem.
Każdy pacjent uczestniczący w terapii ruchowej otrzymuje od terapeuty instruktaż ćwiczeń, które może wykonywać w domu. Są to najczęściej aktywności zbliżone do codziennych czynności, podczas których wykorzystuje się rekwizyty dostępne w najbliższym otoczeniu, co eliminuje konieczność zakupu dodatkowego sprzętu rehabilitacyjnego.
Szybkie wdrożenie zindywidualizowanego programu usprawniania i systematyczne wykonywanie ćwiczeń gwarantuje poprawę w zakresie zgłaszanych dolegliwości.
